Burkulması Önlenmiş Yapısal Çelik Malzeme için Teknik Şartname

•      Bu şartname deney numunesinin üretimi için uygulanacaktır.

•      Deney numunesi kaynaklı çelik imalat ve montaj çalışmalarını kapsamaktadır.

•      İmalatta kullanılacak malzemelerin listesi ve projesi bu şartnamenin ekinde sunulduğu gibidir.

•      Genel konstrüksiyon tamamen Türk Standartlarına uygun olarak imal ve monte edilecektir.

•      İmalata başlanmadan önce uygulanacak proje MCBU İnşaat Mühendisliği Bölümü Yapı ABD Başkanlığı tarafından onaylanacaktır. 

•      Çelik konstrüksiyon imalatı projesine göre kaynaklı birleşimlerle yapılacak, şayet uygulamada bir aksaklık çıkarsa MCBU İnşaat Mühendisliği Bölümü Yapı ABD Başkanlığı çözüm getirmesi istenecektir.

•      Firma temin ettiği malzemenin damarsız, pürüzsüz, çatlaksız ve çapaksız olmasına dikkat edecektir.

•      Çekirdek plakasının her iki yüzeyine 1 mm kalınlığında TEFLON plaka yerleştirilecektir.

•      Birleştirilecek parçalar hiçbir zorlama olmadan bir araya gelecek ve temas yüzeyleri iyice birbirine yapışacak şekilde hazırlanacaktır.

•      Bükme ve eğilme dolayısıyla yüzeylerde çatlaklar veya buna benzer deformasyonlar meydana gelmeyecek, zımba ile delmede de malzeme deforme olmayacaktır.

•      Bu gibi deformasyonları önlemek için malzemenin özelliklerini dikkate almak, daha büyük bükme yarı çapı uygulamak, malzemeyi uygun sıcaklıkta işlemek gibi önlemler alınacaktır.

•      Keski ile markalamaya kesinlikle izin verilmez. Markalama numaratör ile ve malzemenin mukavemetine zarar vermeyecek şekilde yapılacaktır.

•      Kesme işleri profil makaslarında, friksiyon testerelerde veya oksi asetilenle yapılacaktır. Levha malzemeler oksi asetilen ile kesilecek; bayrak vb. parçaların kesilmesinde giyotin makas kullanılabilecektir.

•      Kesilen malzemenin kesim kenarlarında meydana gelen talaşlar ve pürüzler spiral taşı, eğeleme, freze vb. yollarla temizlenecektir. Bozuk olan yerlerin kaynakla doldurulmasına izin verilmez. Kesilen parçaların üzerine hemen poz numarası yazılacak, yapma ve birleşik profillerin projeye göre boy kesimi her türlü kaynak işi bitiminde yapılacaktır. Boyut toleransları EN10034 ve EN10056 standartlarına uygun seçilecektir.

•      Kaynak ile birleştirilecek yapı elamanları, kaynak yapılmak üzere usulüne uygun olarak hazırlanacak ve şantiyede yapılacak kaynakların ön hazırlıkları mümkün mertebe atölyede yapılacaktır.

•      Kaynak yapılmadan önce parça üzerinde bulunabilecek kir, pas boya ve kesme çapakları dikkatle temizlenecektir ve parça kuru olacaktır.

•      Kaynatılacak parçaların konumu kaynaktan sonra başka bir düzeltme işlemi gerekmeyecek şekilde ayarlandıktan sonra kaynak işlemine başlanacaktır.

•      Kaynaklı birleşimlerde sertifikalı elektrotlar kullanılacaktır. Bazik elektrot kullanımında rutubetli elektrot kullanılmasına izin verilemez. Kaynak makinaları üzerinde kaynak parametrelerinin göstergeleri olacaktır.

•      Kaynakların usulüne uygun olarak yapılması için gerek kaynakçıların gerekse kaynaklanacak yerlerin rüzgar, yağmur ve özellikle soğuğa karşı korunması için gerekli önlemler alınacaktır. Kaynak yapılacak ortamın sıcaklığı + 5 C’nin altında ise, tedbir alınarak kaynak işine devam edilecektir. Ortamın sıcaklığı – 4 C’nin altına düştüğü zaman kaynak işlerine devam edilmez. Parçaların birbirine kaynakla birleştirilmesi projede gösterilen sistem eksenlerine göre yapılacaktır. Kaynak işlemlerine başlamadan önce projelerde öngörülen kaynak ağızları ilgili standartlara göre açılacaktır. Bu iş için kaynak ağızı açma makineleri kullanılabileceği gibi havalı çekiçler de kullanılabilir.

Oksi asetilen ile kaynak ağzı açıldığında metalik parlaklık elde edilene kadar taşlanır.

•      Kaynak dikişleri için öngörülen biçim ve boyutlara mümkün mertebede uyulmalıdır. Otomatik ve el kaynaklarında dikiş biçimi genellikle kaynak metodunun ve elektrotların özelliğine göre seçilecektir. Genellikle 5 mm’ye kadar olan levha kalınlılarında I dikişi bazik elektrot kullanılarak elektrik kaynağı veya gazaltı MİG kaynağı ile, 15 mm’ye kadar olan levha kalınlıklarında V dikişi, 20 mm’ye kadar olan levha kalınlıklarında U-, X-, simetrik olmayan X veya çift U-, dikişi yalnızca gazaltı

MİG kaynağı kullanılarak atölyede uygulanacaktır.

•      Kaynak dikişi öngörülen yerlerde, yapı çeliğe kaynaktan önce ancak projesinde gösterilen noktalardan soğuk olarak işlenecektir. Gerekirse uygun bir ısıtma işlemi öngörülebilir, soğuk olarak şekil vermenin % 5’den fazla yapıldığı yerlerde kaynak yapılmaz. Özel tedbirlerle kaynak yerlerinin soğumasının hızlandırılmasına izin verilmez. Şayet ısının dağılmasının fazla hızlı olması tehlikesi varsa, daha kalın elektrot kullanarak meyil hattını azaltmak tercih edilmelidir. Kaynak dikişinin ısı yapılması ve soğuması (mavi renk ısı bölgesi) sırasında kaynaklanacak parçaların silkelenmemesi ve titreştirilmemesi gerekir. Özel hallerde kaynaktan sonra bir ısı kürü (tav fırınında veya endüksiyonla) tavsiye edilir, çünkü bu şekilde iç gerilmeler azaltılmış ve kaynak işlemi sırasında gerek dikiş gerekse geçiş bölgelerindeki sertleşmeler tavlanmış olur.

•      Kaynak yükseklikleri projesinde öngörülen ölçüde olacak, projede belirtilmemiş ise; küt kaynaklarda kaynak kalınlığı kaynak edilecek levha kalınlığından az olmayacak, köşe kaynaklarında en ince kaynak kalınlığı birleştirilen levhalardan ince olanının kalınlığının 0.7’sinden az olmayacaktır. Çift köşe kaynaklarında ince levhanın

0.5’inden az olmayacaktır. Hiçbir yerde 4 mm’den daha az kaynak kalınlığı kabul edilemez.

•      Kaynaklarda hiçbir çatlak kabul edilmeyecektir.

•      Yükleme, boşaltma, taşıma, depolama ve montaj sırasında çelik konstrüksiyon aşırı tesirlere maruz bırakılmamalı, bükülüp eğilmemelidir.

•      Çelik konstrüksiyonun montajı yapılırken projedeki ölçüler göz önünde tutularak devamlı ölçü yapma yolu ile kontrol edilmelidir. Yapının stabilitesi ve taşıma gücü montaj esnasında devamlı olarak sağlanmalıdır. Montaj bağlantıları vb. yardımcı tedbirler ancak statik olarak gerek olmadığı zaman kaldırılır.

•      İstenilen şartlara uymayan ve kaynaklar yapının esasına zarar vermeyecek şekilde şartlara uygun hale getirilecektir.

•      Taşıyıcı kısımlara, yalnız montaja yardımcı olmak için dahi olsa MCBU İnşaat Mühendisliği Bölümü Yapı ABD Başkanlığı’nın izni alınmadan hiçbir parça kaynatılmayacaktır. Çok lüzumlu hallerde çeliğin kuvvet almayan kısımlarına ufak delikler açılarak kullanılabilir. Bu delikler sonradan kaynakla doldurulmayacaktır.

•      Montaj kaynakları asgari gereğinde tutulmalıdır. Kaynaklı kirişlerin montaj eklerinin yapılmasında daha önceden tespit edilen kaynak sırasına kesinlikle uyulmalıdır. Başlık ve gövde saçlarının atölyede yapılan birleşme kaynakları şantiye ekinden önce bitmelidir.

•      Kaynak işleminin kontrolu ve kaynak dikişlerinin incelenmesi gerek kaynak yapılırken gerekse bitince İşveren teşkilatıyla yapılacak veya yaptırılacaktır. Çelik imalatların tamamı Firma atölyesinde yapılacaktır.

•      Çelik imalatların tamamı SA 2½ kalitede kumlanarak temizlenecektir. Yüzey temiz, kuru ve pastan arındırılmış iken ilk kat 45 mikron kalınlığında astar olacak, daha sonra yerine montajı yapılan imalat 60 mikron kalınlığında rapid ara kat boya ile boyanacaktır.

•      Boya rengi MCBU İnşaat Mühendisliği Bölümü Yapı ABD Başkanlığı tarafından belirlenecektir.

İmalatı yapılacak çelik deney numunesinin izometrik görünüşü.

Cıvata, Somun ve Rondela Listesi

Çelik Malzeme Listesi

Teflon Malzeme Listesi

Proje Yöneticisi    Araştırmacı   Araştırmacı Dr. Öğretim Üyesi   Doktora Öğr.   Y.Lis. Öğr.

Mehmet Bakır Bozkurt                                  Barış Serin                                          Suat İlhan

•      Bu şartname deney düzeneğinin revizyonu için uygulanacaktır.

•      Deney düzeneğinin revizyonu kaynaklı çelik imalat ve montaj çalışmalarını kapsamaktadır.

•      İmalatta kullanılacak malzemelerin listesi ve projesi bu şartnamenin ekinde sunulduğu gibidir.

•      Genel konstrüksiyon tamamen Türk Standartlarına uygun olarak imal ve monte edilecektir.

•      İmalata başlanmadan önce uygulanacak proje MCBU İnşaat Mühendisliği Bölümü Yapı ABD Başkanlığı tarafından onaylanacaktır. 

•      Çelik konstrüksiyon imalatı projesine göre kaynaklı birleşimlerle yapılacak, şayet uygulamada bir aksaklık çıkarsa MCBU İnşaat Mühendisliği Bölümü Yapı ABD Başkanlığı çözüm getirmesi istenecektir.

•      Firma temin ettiği malzemenin damarsız, pürüzsüz, çatlaksız ve çapaksız olmasına dikkat edecektir.

•      Birleştirilecek parçalar hiçbir zorlama olmadan bir araya gelecek ve temas yüzeyleri iyice birbirine yapışacak şekilde hazırlanacaktır.

•      Bükme ve eğilme dolayısıyla yüzeylerde çatlaklar veya buna benzer deformasyonlar meydana gelmeyecek, zımba ile delmede de malzeme deforme olmayacaktır.

•      Bu gibi deformasyonları önlemek için malzemenin özelliklerini dikkate almak, daha büyük bükme yarı çapı uygulamak, malzemeyi uygun sıcaklıkta işlemek gibi önlemler alınacaktır.

•      Keski ile markalamaya kesinlikle izin verilmez. Markalama numaratör ile ve malzemenin mukavemetine zarar vermeyecek şekilde yapılacaktır.

•      Kesme işleri profil makaslarında, friksiyon testerelerde veya oksi asetilenle yapılacaktır. Levha malzemeler oksi asetilen ile kesilecek; bayrak vb. parçaların kesilmesinde giyotin makas kullanılabilecektir.

•      Kesilen malzemenin kesim kenarlarında meydana gelen talaşlar ve pürüzler spiral taşı, eğeleme, freze vb. yollarla temizlenecektir. Bozuk olan yerlerin kaynakla doldurulmasına izin verilmez. Kesilen parçaların üzerine hemen poz numarası yazılacak, yapma ve birleşik profillerin projeye göre boy kesimi her türlü kaynak işi bitiminde yapılacaktır. Boyut toleransları EN10034 ve EN10056 standartlarına uygun seçilecektir.

•      Kaynak ile birleştirilecek yapı elamanları, kaynak yapılmak üzere usulüne uygun olarak hazırlanacak ve şantiyede yapılacak kaynakların ön hazırlıkları mümkün mertebe atölyede yapılacaktır.

•      Kaynak yapılmadan önce parça üzerinde bulunabilecek kir, pas boya ve kesme çapakları dikkatle temizlenecektir ve parça kuru olacaktır.

•      Kaynatılacak parçaların konumu kaynaktan sonra başka bir düzeltme işlemi gerekmeyecek şekilde ayarlandıktan sonra kaynak işlemine başlanacaktır.

•      Kaynaklı birleşimlerde sertifikalı elektrotlar kullanılacaktır. Bazik elektrot kullanımında rutubetli elektrot kullanılmasına izin verilemez. Kaynak makinaları üzerinde kaynak parametrelerinin göstergeleri olacaktır.

•      Kaynakların usulüne uygun olarak yapılması için gerek kaynakçıların gerekse kaynaklanacak yerlerin rüzgar, yağmur ve özellikle soğuğa karşı korunması için gerekli önlemler alınacaktır. Kaynak yapılacak ortamın sıcaklığı + 5 C’nin altında ise, tedbir alınarak kaynak işine devam edilecektir. Ortamın sıcaklığı – 4 C’nin altına düştüğü zaman kaynak işlerine devam edilmez. Parçaların birbirine kaynakla birleştirilmesi projede gösterilen sistem eksenlerine göre yapılacaktır. Kaynak işlemlerine başlamadan önce projelerde öngörülen kaynak ağızları ilgili standartlara göre açılacaktır. Bu iş için kaynak ağızı açma makineleri kullanılabileceği gibi havalı çekiçler de kullanılabilir.

Oksi asetilen ile kaynak ağzı açıldığında metalik parlaklık elde edilene kadar taşlanır.

•      Kaynak dikişleri için öngörülen biçim ve boyutlara mümkün mertebede uyulmalıdır. Otomatik ve el kaynaklarında dikiş biçimi genellikle kaynak metodunun ve elektrotların özelliğine göre seçilecektir. Genellikle 5 mm’ye kadar olan levha kalınlılarında I dikişi bazik elektrot kullanılarak elektrik kaynağı veya gazaltı MİG kaynağı ile, 15 mm’ye kadar olan levha kalınlıklarında V dikişi, 20 mm’ye kadar olan levha kalınlıklarında U-, X-, simetrik olmayan X veya çift U-, dikişi yalnızca gazaltı MİG kaynağı kullanılarak atölyede uygulanacaktır.

•      Kaynak dikişi öngörülen yerlerde, yapı çeliğe kaynaktan önce ancak projesinde gösterilen noktalardan soğuk olarak işlenecektir. Gerekirse uygun bir ısıtma işlemi öngörülebilir, soğuk olarak şekil vermenin % 5’den fazla yapıldığı yerlerde kaynak yapılmaz. Özel tedbirlerle kaynak yerlerinin soğumasının hızlandırılmasına izin verilmez. Şayet ısının dağılmasının fazla hızlı olması tehlikesi varsa, daha kalın elektrot kullanarak meyil hattını azaltmak tercih edilmelidir. Kaynak dikişinin ısı yapılması ve soğuması (mavi renk ısı bölgesi) sırasında kaynaklanacak parçaların silkelenmemesi ve titreştirilmemesi gerekir. Özel hallerde kaynaktan sonra bir ısı kürü (tav fırınında veya endüksiyonla) tavsiye edilir, çünkü bu şekilde iç gerilmeler azaltılmış ve kaynak işlemi sırasında gerek dikiş gerekse geçiş bölgelerindeki sertleşmeler tavlanmış olur.

•      Kaynak yükseklikleri projesinde öngörülen ölçüde olacak, projede belirtilmemiş ise; küt kaynaklarda kaynak kalınlığı kaynak edilecek levha kalınlığından az olmayacak, köşe kaynaklarında en ince kaynak kalınlığı birleştirilen levhalardan ince olanının kalınlığının 0.7’sinden az olmayacaktır. Çift köşe kaynaklarında ince levhanın

0.5’inden az olmayacaktır. Hiçbir yerde 4 mm’den daha az kaynak kalınlığı kabul edilemez.

•      Kaynaklarda hiçbir çatlak kabul edilmeyecektir.

•      Yükleme, boşaltma, taşıma, depolama ve montaj sırasında çelik konstrüksiyon aşırı tesirlere maruz bırakılmamalı, bükülüp eğilmemelidir.

•      Çelik konstrüksiyonun montajı yapılırken projedeki ölçüler göz önünde tutularak devamlı ölçü yapma yolu ile kontrol edilmelidir. Yapının stabilitesi ve taşıma gücü montaj esnasında devamlı olarak sağlanmalıdır. Montaj bağlantıları vb. yardımcı tedbirler ancak statik olarak gerek olmadığı zaman kaldırılır.

•      İstenilen şartlara uymayan ve kaynaklar yapının esasına zarar vermeyecek şekilde şartlara uygun hale getirilecektir.

•      Taşıyıcı kısımlara, yalnız montaja yardımcı olmak için dahi olsa MCBU İnşaat Mühendisliği Bölümü Yapı ABD Başkanlığı’nın izni alınmadan hiçbir parça kaynatılmayacaktır. Çok lüzumlu hallerde çeliğin kuvvet almayan kısımlarına ufak delikler açılarak kullanılabilir. Bu delikler sonradan kaynakla doldurulmayacaktır.

•      Montaj kaynakları asgari gereğinde tutulmalıdır. Kaynaklı kirişlerin montaj eklerinin yapılmasında daha önceden tespit edilen kaynak sırasına kesinlikle uyulmalıdır. Başlık ve gövde saçlarının atölyede yapılan birleşme kaynakları şantiye ekinden önce bitmelidir.

•      Kaynak işleminin kontrolu ve kaynak dikişlerinin incelenmesi gerek kaynak yapılırken gerekse bitince İşveren teşkilatıyla yapılacak veya yaptırılacaktır. Çelik imalatların tamamı Firma atölyesinde yapılacaktır.

•      Çelik imalatların tamamı SA 2½ kalitede kumlanarak temizlenecektir. Yüzey temiz, kuru ve pastan arındırılmış iken ilk kat 45 mikron kalınlığında astar olacak, daha sonra

yerine montajı yapılan imalat 60 mikron kalınlığında rapid ara kat boya ile boyanacaktır.

•      Boya rengi MCBU İnşaat Mühendisliği Bölümü Yapı ABD Başkanlığı tarafından belirlenecektir.

İmalatı yapılacak çelik kiriş ve bağlantı aparatların izometrik görünüşü.

Cıvata, Somun ve Rondela Listesi

Çelik Malzeme Listesi

Proje Yöneticisi    Araştırmacı   Araştırmacı Dr. Öğretim Üyesi   Doktora Öğr.   Y.Lis. Öğr.

Mehmet Bakır Bozkurt                                  Barış Serin                                          Suat İlhan